ND filters en Stops

In deze blog leggen wij u alles uit over ND filters, ook wel Grijsfilters genoemd en wat Stops zijn.

Veel beginnende fotografen, die landschappen gaan fotograferen hebben weleens gedacht, hoe maken ze die foto's nou toch? En dan komt het gebruik van een grijsfilter met de oplossing. Voor het zover is gaan we toch nog even de basis van fotografie opfrissen, uitgaande van de 3 hoofdinstellingen op je camera, want handmatig instellen is de basis.

Diafragma, ISO-waarde en Sluitertijd, de zogenaamde belichtingsdriehoek.

Diafragmawaarden

Het diafragma is de verstelbare opening in je lens, waarmee je de hoeveelheid licht die er op de sensor van je camera valt bepaald en ook hoe groot het scherptegebied is.
Met een groot diafragma f/2.8, heb je een kleine scherptediepte. Met een klein diafragma f/22, heb je een grote scherptediepte.

De diafragma's zijn: f/1 ; f/1.4 ; f/2 ; f/2.8 ; f/4 ; f/5.6 ; f/8 ; f/11 ; f/16 ; f/22 ; f/32 ; f/45 ; f/64.
Iedere stap is 1 stop en dat is belangrijk om te weten, om te bepalen hoeveel stops je omhoog of omlaag gaat.
 

Om dit te onthouden is het handig te weten dat dit steeds ongeveer een verdubbeling van het voorgaande getal is om en om, dus 1 wordt 2 en 1.4 wordt 2.8

Wil je bijvoorbeeld een onscherpere achtergrond creëren, dan heb je een groter diafragma nodig f/2.8 het scherptegebied wordt kleiner en je camera krijg meer licht binnen. Dit kun je compenseren door een snellere sluitertijd in te stellen, de ISO-waarde te verlagen of een ND filter te gebruiken.


 

ISO-waardes

De ISO-waarde bepaalt de lichtgevoeligheid van je sensor. Hoe hoger het ISO-getal 3200, hoe lichtgevoeliger de sensor is, hoe lichter je foto wordt en
hoe meer ruis er ontstaat.
De ISO-waardes zijn: 50; 100; 200; 400; 800; 1600; 3200; 6400. Ook in dit rijtje is iedere stap 1 stop.
Is je foto te donker, maar wil je niet je ISO waarde omhoog zetten, waardoor je ruis krijgt, dan verleng je de sluitertijd en pas je een ND filter toe, om overbelichting te voorkomen.

Sluitertijden

De sluitertijd bepaalt hoe lang er licht op de sensor valt en dat bepaalt hoe een beweging in beeld komt.
Het sneller zetten van de sluitertijd zorgt ervoor dat je minder licht opvangt en het trager zetten bijvoorbeeld op 15 sec. zorgt ervoor dat je meer licht binnen krijgt.

De sluitertijden zijn: 30 sec; 15 sec; 8 sec; 4 sec; 2 sec; 1 sec; 1/2 sec; 1/4 sec; 1/8 sec; 1/15 sec; 1/30 sec 1/60 sec; 1/125 sec; 1/250 sec; 1/500 sec; 1/1000 sec. Iedere stap in de tijdlijn is ook hier 1 stop.

Een lange sluitertijd kan dan weer overbelichting veroorzaken, dat is te compenseren door het diafragma dicht te draaien, dus omhoog naar f/22, de ISO te verlagen of het gebruik van ND filters. 

ND filter ook wel grijsfilter genoemd

Heel belangrijk is, dat je filter kleurneutraal is en dat het dus geen kleurzweem op je foto achterlaat, door lang belichten. Filters moeten scherp beeld garanderen, geen vignettering veroorzaken, krasbestendig zijn en een betrouwbare optische dichtheid hebben. De filters van Kase hebben al deze eigenschappen en hebben bovendien een coating die vuil en vocht afstoot en ze schokbestendig maakt, waardoor het filter bijna onbreekbaar is.
 

De ND filters zijn verkrijgbaar in verschillende sterktes, aangeduid in ND en Stops. Hoe gaat dat dan? Het aantal stops vertelt je hoeveel keer je sluitertijd verdubbeld moet worden.
1 stop = ND2
2 stop = ND4
3 stop = ND8
6 stop = ND64 ( 2 x 2 x 2 x 2 x 2 x 2 = 64)
10 stop = ND1000

Daarnaast is er nog een andere notering op de filters ND 0.9, ND1.2 en ND3.0 deze nummers zijn gebaseerd op een logaritmische schaal met grondgetal 10.

Dit getal geeft aan hoeveel licht er wordt tegen gehouden
10 log(2) = 0.3 = ND0.3 = 1 stop ND
10 log(4) = 0.6 = ND0.6 = 2 stop ND
10 log(8) = 0.9 = ND0.9 = 3 stop ND
10 log(64) = 1.8 = ND1.8 = 6 stop ND
10 log(1000) = 3.0 = ND3.0 = 10 stop ND

Een 10 stops ND filter houdt dus 1000x het licht tegen.
Wat moet je onthouden, dat je het getal deelt door 0,3. Dan is het eenvoudig te berekenen hoe sterk het filter is. Het ND 0.9 delen door 0,3 levert 3 op, een 3 stops filter. Een ND 3.0 delen door 0,3 levert 10 op, een 10 stop filter.

Het licht wordt dus ingesteld met "stops". Eén stop is een halvering of verdubbeling van het licht - en dat is precies waar je mee bezig bent
tijdens het instellen van de sluitertijd, het diafragma en de ISO op je camera.

Het verschil tussen diafragma f/8.0 en f/2.8 is drie stapjes, oftewel 3 stops.
Het verschil tussen ISO100 en ISO800 is drie stapjes; oftewel 3 stops.
Het verschil in sluitertijd van 1/125 seconde en 1/15 is ook drie stapjes, oftewel 3 stops

Je camera krijgt 3 stops meer licht binnen en de foto is dus flink overbelicht, dit kun je dus compenseren met een ND grijsfilter, die 3 stops licht tegenhoud.

Hieronder nog een handige tabel:

In een landschap is de sluitertijd vaak niet erg belangrijk, maar soms wil je toch de beweging van de jagende wolken vastleggen of het stuivende zand.
Aangezien je dan niet gewoon je sluitertijd zomaar kunt verlengen en je ISO waarde omhoog draaien (wat ruis veroorzaakt) zal je eerst je diafragma moeten bepalen voor de gewenste scherpte diepte en moet je gebruik gaan maken van ND filters, om het teveel aan licht tegen te houden en met je sluitertijd bepaal je dan de juiste belichting van je foto.
Wanneer je landschap ook nog water bevat, dan krijg je nog meer mogelijkheden, om te spelen met de beweging van het water en je sluitertijd.

Alvorens je gaat fotograferen met lange sluitertijden, zorg voor een goed statief en zorg dat je accu goed is opgeladen. Ook is het belangrijk om eerst eens goed rond te kijken en wat foto's van de omgeving te maken, om zo de juiste positie te kunnen bepalen, waar je het beste kunt gaan staan, voor de mooiste compositie.

Ga je met een lange sluitertijden aan de gang, dan heb je een lage lichtgevoeligheid van ISO 100 en een diafragma van rond de f/16, dan meet je eerst welke sluitertijd dat je daarbij moet instellen bijvoorbeeld 1/250 sec. Heb je nu een ND1000 filter, dan houd die 10 stops licht tegen en kom je uit op 4 sec voor een goede belichting.

Wij wensen je veel fotografie plezier, want dat is het aller belangrijkste.

met ND10 filter zonder filter